بررسی سیاست ها و عملکرد های چهار کشور روسیه، گرجستان، امریکا و ایران در جنگ روسیه و گرجستان (آگوست 2008)

شاید به جرات بتوان گفت که مهمترین رویداد بین المللی پس از 11 سپتامبر و سر نگونی طالبان و صدام، بحران قفقاز است که سرانجام به جنگ محدود میان روسیه و گرجستان انجامید . اهمیت بحران قفقاز از آن روست که میدان زور آزمایی دو قطب قدرت رقیب شده است و نظم کنسرتی بین المللی را که دو دهه برروابط بین المللی سایه افکن بود، به چالش کشیده است . منطقه قفقاز برای بازیگران منطقه ای و جهانی دارای اهمیت فراوانی است . قفقاز با واقع شدن میان دریای مازندران و دریای سیاه هم چون یک گذرگاه و چهار راه است . وجود منابع چشمگیر نفت و گاز در منطقه و صدور آن به بازارهای جهانی، بر اهمیت قفقاز پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی افزوده است . نگرش روسیه به قفقاز در راستای پاسداری از مرز های جنوبی خود با گرجستان، تامین امنیت ملی روسیه و در صورت امکان گسترش حوزه نفوذ آن است .(اولگا، 1382 : 23-25( در برابر گرایش غرب به قفقاز، کنار گذاشتن روسیه از صحنه، دور کردن جمهوریهای پیرامون روسیه به ویژه در قفقاز شمالی از مسکو و چه بسا تجزیه روسیه است .(حاتمی، 1381 : 54-229) در طی این جنگ نیروهای گرجی با حمله به نیروهای روسی پاسدار صلح، شهر تسخینوالی مرکز اوستیای جنوبی را در عملیات برق آسا درآگوست 2008، البته بی لجستیک کافی گرفتند . اما فرماندهان روسی منتظر بودند که حمله ای صورت گیرد و بهانه ای به دست آید . فردای آن روز گرجستان ناگزیر شد با پذیرش شکست بی در نگ از تسخینوالی عقب نشینی کند . پس از 5 روز در 12اوت با میانجی گری قدرت های اروپایی به ویژه فرانسه، آتش بس برقرار شد ولی با وجود این، دولت روسیه در 26 اوت اعلام کرد که از این پس حق حاکمیت گرجستان بر اوستیای جنوبی و آبخازیارا به رسمیت نمی شناسد و این دو منطقه را دو جمهوری مستقل می داند .(امیر احمدیان، 1387 :15-26) نقطه تمرکز این پژوهش بررسی موقعیت و اهمیت ژئوپولیتیک قفقاز جنوبی البته با تاکید بر گرجستان، علل، روند و پیامد های این جنگ و هم چنین بررسی سیاست ها، مواضع و اقداماتی که طرفین جنگ و ایران(به عنوان یک قدرت موثر منطقه ای ) و امریکا (به عنوان ابر قدرت جهانی ) به مرحله اجرا در آورده اند است . در انتها نیز به این امر پرداخته خواهد شد که کدام یک از این بازیگران بهتر توانستند سیاست هایشان را عملی کنند و به اهداف و منافعشان برسند . لازم به ذکر است که تعداد زیادی از بازیگران منطقه ای و جهانی در این بحران ذینفع بوده اند و به موضع گیری پرداختند : از جمله ترکیه، آذربایجان، چین، اتحادیه اروپا ...... ولی در این پایان نامه از پرداختن به این موارد پرهیز شده است. ولی نقطه عطف این پایان نامه که آن را از نوشتارهای سایر محققین متمایز می کند بررسی این امر است که کدام یک از بازیگران درگیر در این جنگ و ایران و امریکا به عنوان بازیگران ذینفع توانستند سیاست های خود را به نحو احسن اجرا کنند و به اهداف و منافع خویش نایل آیند .